Tuy nhiên, điều kiện môi trường trên không có thể khiến hành khách gặp nguy hiểm nếu họ đang dùng một số loại thuốc nhất định bao gồm thuốc kháng histamin, thuốc ngủ, thuốc tránh thai và các loại thuốc hormon khác.
Huyết khối tĩnh mạch - Nguy cơ tiềm ẩn khi di chuyển bằng máy bay
Khi di chuyển bằng máy bay ở độ cao hơn 3.000m, với áp suất và mật độ không khí thấp hơn nhiều so với dưới mặt đất có thể khiến mọi người cảm thấy không thoải mái, thậm chí là khó chịu.
Thêm vào đó, việc bị hạn chế vận động khi phải ngồi lâu trong không gian chật hẹp (trừ hành khách ở khoang thương gia và
khoang hạng nhất) dẫn tới tuần hoàn máu lưu thông kém. Và cuối cùng, mất nước cũng là một điều bất lợi thường gặp của việc bay trên không do thiếu độ ẩm trong không khí.
Những điều kiện bất lợi kết hợp kể trên là nguyên nhân gây huyết khối tĩnh mạch sâu cho các hành khách. Đây là một loại cục máu đông xảy ra ở các tĩnh mạch sâu trong cơ thể và xảy ra thường xuyên nhất ở chân. Sự phát triển của cục máu đông có thể dẫn đến việc tắc nghẽn dòng máu lưu thông tới phổi, tim hoặc não, do đó có thể gây ra cơn đau tim, phình mạch hoặc đột quỵ.
Cơ hội hình thành và phát triển cục máu đông trên chuyến bay chiếm tỉ lệ khoảng 1 trong số 5.944 chuyến bay, do đó rủi ro là rất nhỏ. Tuy nhiên, hành khách nên lưu ý đến các loại thuốc làm tăng nguy cơ này để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Huyết khối tĩnh mạch rất dễ hình thành khi cơ thể không được vận động trong chuyến bay dài.
Một số loại thuốc làm tăng nguy cơ huyết khối không nên dùng khi đi máy bay
Thuốc tránh thai và các loại thuốc hormon khác
Một số loại thuốc tránh thai cho phụ nữ - thành phần có chứa các hormon đều gây tăng nhẹ nguy cơ phát triển cục máu đông cho người dùng, mặc dù là rất nhỏ. Ngoài ra, thuốc điều trị vô sinh nữ gonadophin cũng làm tăng nguy cơ này.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là những phụ nữ đang dùng thuốc tránh thai, hay thuốc hỗ trợ sinh sản không thể bay, cũng không nhất thiết họ phải ngừng dùng thuốc khi bay. Nhưng rủi ro sẽ tăng lên nếu họ mắc một số bệnh lý thường gặp như: đái tháo đường týp II, bệnh lý tim mạch hoặc đã từng có cơn đau tim hoặc đột quỵ trước đó.
Những hành khách này nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ của họ trước khi bay. Có thể thuốc chống kết tập tiểu cầu giúp ngăn các tế bào máu không kết dính vào nhau sẽ là một lựa chọn có lợi cho họ. Chúng bao gồm các loại thuốc kê đơn như warfarin, clopidogrel và các loại thuốc không kê đơn như aspirin liều thấp.
Thuốc kháng histamin
Cha mẹ bay cùng con nhỏ sẽ quan tâm đến việc các bé không chịu ngủ hoặc đùa nghịch làm phiền tới hành khách khác.Trong những trường hợp này, nhiều người dùng thuốc kháng histamin như promethazine để gây ngủ, nhưng đây là một lựa chọn không được khuyến cáo.
Hiệp hội Y khoa Australia cho biết, các bậc phụ huynh không nên lạm dụng điều này, vì đôi khi dùng kháng histamin có thể gây tác dụng ngược lại và làm cho trẻ em ít ngủ hơn, hiếu động hơn. Đồng thời, những loại thuốc kháng histamin này cũng làm giảm sự hô hấp và trong môi trường có nồng độ ôxy thấp như trên máy bay, điều này có thể đặc biệt nguy hiểm với trẻ.
Thuốc ngủ
Nhiều người cảm thấy thật khó khăn để đi vào giấc ngủ trên máy bay. Điều này đồng nghĩa với việc sử dụng thuốc ngủ như là một lựa chọn để có thể chợp mắt chốc lát nhằm giảm thiểu mệt mỏi trong chuyến bay đường dài.
Thật không may, việc sử dụng thuốc ngủ càng làm hạn chế sự vận động của hành khách và làm giảm mức ôxy trong máu. Cả hai điều này cuối cùng đều làm tăng nguy cơ mắc huyết khối tĩnh mạch sâu.
Người hút thuốc lá, người béo phì, phụ nữ mang thai hoặc những người gần đây đã có cơn thiếu máu được cho là có nguy cơ cao nhất của chứng bệnh nguy hiểm này và càng đặc biệt không nên dùng thuốc ngủ.
Điều cần làm trước và trong chuyến bay để giảm nguy cơ huyết khối tĩnh mạch
Trước khi bay, nếu đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, tốt nhất nên gặp bác sĩ hoặc dược sĩ để tham vấn về các loại thuốc đó. Các nhân viên y tế có thể đưa ra những lời khuyên giúp hành khách giảm tối đa nguy cơ huyết khối tĩnh mạch. Và nếu thực sự nguy cơ quá rõ, họ có thể kê một loại thuốc khác an toàn hơn cho chuyến đi hoặc đề nghị dùng thêm một loại thuốc mới để giảm được nguy cơ huyết khối.
Trong chuyến bay, để giảm nguy cơ bị huyết khối, các hành khách nên uống nhiều nước, vận động thư giãn cơ tại chỗ thường xuyên và di chuyển càng nhiều càng tốt về phía cabin để tăng cường tuần hoàn máu.
Cuối cùng, ảnh hưởng của rượu có thể tăng lên khi bay - vì vậy cần hạn chế uống đồ uống có cồn. Đồng thời nên tránh uống trà, cà phê và các đồ uống có chứa caffein khác vì chúng có tác dụng làm tình trạng mất nước nghiêm trọng hơn và gây khó ngủ hơn dẫn tới mệt mỏi.
ThS. Mai Ngọc Tú