TGPSG -- Dưới đây là 10 sự kiện có thể được coi là quan trọng đối với Giáo hội Công Giáo trong năm 2020.
ĐẠI DỊCH COVID-19
Sự kiện quan trọng nhất và bao trùm cả năm 2020 là đại dịch Covid 19, do virus Corona chủng mới gây ra, làm thay đổi bao nhiêu nề nếp sinh hoạt phụng vụ và mục vụ trong Giáo hội Công Giáo. Vào ngày 11-3-2020, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã tuyên bố dịch bệnh Covid-19 là 'đại dịch'. Trước đó 2 ngày, nước Ý đã phong tỏa toàn quốc vào ngày 9-3-2020. Trong buổi chiều cùng ngày, Hội đồng Giám mục Ý đã thông báo về việc ngưng toàn bộ các Thánh lễ trên toàn nước Ý từ ngày 10-3 đến ngày 3-4-2020 để ngăn ngừa sự lây lan của virus corona.
Ngày 16-5, nước Ý ghi nhận số ca tử vong trong ngày thấp nhất kể từ lúc phong tỏa hôm 9-3, nên đã phê chuẩn sắc lệnh khôi phục phần lớn hoạt động kinh tế, dỡ bỏ lệnh hạn chế di chuyển. Tại Vatican, sau hơn 10 tuần lễ phong tỏa, lần đầu tiên các tín hữu được vào quảng trường thánh Phêrô vào Chúa nhật 24-5 để nhận phép lành Đức Thánh Cha ban. Mỗi người vào quảng trường phải đeo khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.
Nước Ý đã mở biên giới quốc tế từ ngày 3-6-2020, cho phép các du khách từ châu Âu thăm Ý mà không bị cách ly khi nhập cảnh nước này. Tuy nhiên, từ cuối tháng 10.2020, tình hình dịch bệnh diễn biến theo chiều hướng xấu đi rất nhanh, nên nước Ý đã đưa ra những giải pháp cách ly từng phần.
Do đại dịch vẫn tiếp diễn và để tránh giờ giới nghiêm, ĐTC đã dâng Thánh Lễ Đêm Giáng Sinh 24-12 vừa qua vào lúc 19g30 tại đền thờ Thánh Phêrô, tức là sớm hơn mọi năm và với chỉ một số ít người tham dự.
Vào cuối năm 2020, một số vắc-xin đã được mang ra sử dụng, mang lại nhiều niềm hy vọng. Nhưng những phát hiện về virus corona biến thể khiến thế giới lại thêm lo lắng…
TÔNG HUẤN QUERIDA AMAZONIA
Tông huấn hậu Thượng Hội đồng Giám mục miền Amazon của ĐTC Phanxicô đã được công bố ngày 12-2-2020 với tựa đề “Querida Amazonia (Amazzonia yêu quí)”.
Tông huấn chia sẻ những mơ ước của ĐTC về miền Amazon:
Chương 1- Giấc mơ xã hội: Giáo hội đứng cạnh những người bị áp bức, giúp cho tiếng nói của người nghèo về tương lai miền Amazon được lắng nghe.
Chương 2 - Giấc mơ văn hóa: Bảo vệ văn hóa phong phú của Amazon, cổ võ cuộc gặp gỡ liên văn hóa.
Chương 3: Giấc mơ sinh thái: Gìn giữ vẻ đẹp thiên nhiên của miền Amazon, chăm sóc môi trường và con người, thực hiện sự phát triển dài hạn.
Chương 4: Giấc mơ Giáo hội : Các cộng động Kitô dấn thân và nhập thể trong miền Amazon - hội nhập Tin Mừng, mọi người có thể lãnh các bí tích, gửi các thừa sai đến, giải quyết tình trạng thiếu linh mục.
BỔN MẠNG CÁC BỆNH NHÂN UNG THƯ
Thánh Leopoldo Mandic đã chính thức được công bố là bổn mạng các bệnh nhân ung thư vào ngày 11-2-2020, lễ Đức Mẹ Lộ Đức, cũng là Ngày Thế giới các bệnh nhân lần thứ 28.
Thánh Leopoldo Mandic (lễ kính ngày 12-5) là linh mục dòng Capuchino, người Croát, đã dành phần lớn cuộc đời để giải tội và ở bên các bệnh nhân để an ủi họ. Chính thánh nhân cũng đã bị ung thư thực quản và qua đời năm 1942.
ĐỨC HỒNG Y PELL ĐƯỢC TÒA ÁN TỐI CAO ÚC TUYÊN BỐ VÔ TỘI
Sáng thứ Ba 7.4.2020, các thẩm phán của Toà án Tối cao của Úc đã thông báo quyết định đảo ngược phán quyết kết tội Đức Hồng y George Pell về tội lạm dụng tính dục trẻ vị thành niên của tòa cấp dưới, tuyên bố ngài vô tội và ngài được trả tự do ngay lập tức. Đức Hồng Y Pell đã trải qua hơn 400 ngày bị giam giữ trong tù kể từ khi bị bắt hồi tháng 2.2019.
TUẦN LỄ LAUDATO SI’ & NHỮNG NĂM LAUDATO SI’
Nhân dịp kỷ niệm 5 năm ĐTC Phanxicô ban hành Thông điệp Laudato Si’ về bảo vệ và chăm sóc trái đất, đã có những sáng kiến kêu gọi:
Cử hành “Tuần lễ Laudato Si’” từ ngày 16 đến 24-5-2020
Tổ chức “Năm Kỷ niệm đặc biệt Laudato Si’” từ ngày 24-5-2020 đến ngày 24-5-2021.
Thực hiện “Chương trình bảy năm hướng tới nền sinh thái toàn diện”.
Tất cả được đề ra cho các gia đình, giáo phận, trường học, đại học, bệnh viện, doanh nghiệp, trang trại, các dòng tu… nhằm đáp lại cách cụ thể tiếng kêu của trái đất và người nghèo, thúc đẩy xây dựng một nền kinh tế phù hợp với việc bảo vệ sinh thái, và áp dụng lối sống đơn giản hơn.
Đây là những thời gian đặc biệt mời gọi suy tư, đào sâu, cầu nguyện, đánh giá lại sự dấn thân của mỗi người trong trách nhiệm chăm sóc và bảo vệ ngôi nhà chung của nhân loại trước những ô nhiễm (khí, nước…) đang gây nguy hại cho cuộc sống của con người, từ đó thực hiện ngay những hành động cụ thể như: giữ gìn sạch đẹp khu phố; bỏ rác và phân loại rác; trồng cỏ, cây xanh, vườn hoa; tiết kiệm nước; sử dụng "năng lượng mặt trời"…
Cũng nhân kỷ niệm 5 năm ngày ĐTC Phanxicô ban hành Thông điệp Laudato Si’ (18.6.2015-18.6.2020), các Thánh Bộ của Tòa Thánh đã đưa ra một tài liệu vào ngày 18.6.2020 nhằm cung cấp một định hướng cho cách hành động của các tín hữu Công giáo, yêu cầu mọi Kitô hữu có một mối quan hệ lành mạnh với công trình sáng tạo, và coi việc bảo vệ thiên nhiên là trách nhiệm của mọi người
Tài liệu có tựa đề ‘Hành trình chăm sóc ngôi nhà chung’, được ‘Nhóm liên Thánh Bộ của Tòa Thánh về sinh thái học toàn diện’ soạn thảo. Nhóm này được thành lập năm 2015 để phân tích cách thức cổ võ và thực hiện nền sinh thái học toàn diện.
Được soạn thảo trước đại dịch Covid-19, tài liệu nhấn mạnh đến sứ điệp chính yếu của Thông điệp Laudato Si’: tất cả mọi thứ được kết nối, không có những khủng hoảng riêng biệt, chỉ có một cuộc khủng hoảng môi trường xã hội duy nhất và phức tạp, đòi hỏi một sự hoán cải sinh thái thực sự.
XỬ LÝ TRƯỜNG HỢP LẠM DỤNG TRẺ VỊ THÀNH NIÊN
Ngày 16.7.2020, Bộ Giáo Lý Đức Tin đã công bố Chỉ Nam về thủ tục cần tuân thủ trong việc giải quyết các trường hợp lạm dụng trẻ vị thành niên.
Tài liệu - gồm 30 trang, 9 chương - là một câu trả lời chính xác và đúng lúc cho các câu hỏi thường gặp về thủ tục cần tuân thủ trong việc giải quyết các trường hợp lạm dụng trẻ vị thành niên của giáo sĩ. Chỉ Nam này được gọi là "1.0" vì dự kiến nó sẽ được cập nhật định kỳ dựa trên sửa đổi luật của từng thời điểm.
CẢI CÁCH GIÁO XỨ VÀ TÁI CƠ CẤU GIÁO PHẬN
Ngày 20-7-2020, Bộ Giáo sĩ đã ban hành Huấn thị về việc “hoán cải mục vụ của cộng đồng giáo xứ để phục vụ cho sứ vụ loan báo Tin Mừng của Giáo hội”. Huấn thị này đã được Đức Thánh Cha Phanxicô phê chuẩn vào ngày 27-6 và được Bộ Giáo sĩ ký ngày 29-6. Huấn thị mở rộng các hướng dẫn trước đây về giáo xứ, bắt đầu bằng tài liệu Ecclesia de mysterio (1997) và Linh mục, mục tử và người hướng dẫn của cộng đoàn (2002).
Huấn thị mới không đưa ra bất kỳ luật mới nào nhưng đưa ra những cách thức để áp dụng các quy tắc giáo luật hiện hành cho có hiệu năng hơn, với mục đích cổ võ sự đồng trách nhiệm của những người đã lãnh nhận Bí tích Rửa Tội và thúc đẩy việc chăm sóc mục vụ dựa trên sự gần gũi và hợp tác giữa các giáo xứ.
Nguyên tắc chính yếu của Huấn thị là Giáo hội có chỗ cho mọi người, trong khi tôn trọng ơn gọi của mỗi người.
Điều nổi bật nhất trong Huấn thị là sự khẩn thiết canh tân truyền giáo, một sự hoán cải mục vụ để có thể tái khám phá ra sự năng động và sáng tạo giúp giáo xứ luôn luôn “đi ra”, với sự hỗ trợ và đóng góp của tất cả mọi người đã được rửa tội.
TÂN CHÂN PHƯỚC CARLO ACUTIS
Vào chiều thứ Bảy 10.10.2020, Đức Hồng y Agostino Vallini, Đại diện của ĐTC tại các đền thờ thánh Phanxicô và Đức Mẹ các Thiên Thần ở Assisi, đã chủ sự Thánh lễ phong chân phước cho thiên tài tin học tuổi teen Carlo Acutis. Lễ kính nhớ chân phước Carlo Acutis được cử hành hằng năm vào ngày 12.10, ngày sinh nhật trên trời của ngài.
TỰ SẮC VỀ VIỆC LẬP CÁC HỘI DÒNG GIÁO PHẬN
Ngày 4-11-2020, ĐTC Phanxicô ban hành Tự sắc có tựa đề “Authenticum Charismatis (Đặc sủng đích thực)”, sửa đổi lại điều 579 của Bộ Giáo luật. Theo Tự sắc này, từ nay các giám mục giáo phận phải có phép của Tòa Thánh trước, được ban hành bằng văn bản, mới có thể lập các tu hội thánh hiến trong giáo phận thuộc quyền.
NĂM THÁNH GIUSE & NĂM GIA ĐÌNH AMORIS LAETITIA
Vào ngày 8-12-2020, ĐTC đã công bố Năm Thánh Giuse, để kỷ niệm 150 năm ngày thánh nhân được công bố là người bảo trợ Giáo hội hoàn vũ, và cũng để các tín hữu noi gương thánh nhân, cùng với nhiều người trong đại dịch sẵn sàng âm thầm hy sinh bảo vệ người khác, như Thánh Giuse âm thầm bảo vệ và chăm sóc Mẹ Maria và Chúa Giêsu. Khi người Công giáo cầu nguyện, suy ngẫm và noi gương Thánh Giuse trong suốt năm tới, họ có cơ hội nhận được ơn toàn xá.
Trong ngày Lễ Thánh Gia 27-12-2020, ĐTC cũng đã thông báo ấn định Năm Gia đình Amoris Laetitia, kéo dài 15 tháng, từ lễ thánh Giuse 19-3-2021 đến ngày 26-6-2022 (là dịp gặp gỡ các gia đình Công giáo thế giới lần thứ X với ĐTC tại Roma). Năm này nhằm phổ biến nội dung của Tông huấn; loan báo Bí tích Hôn phối là một hồng ân, làm cho các gia đình trở thành tác nhân của mục vụ gia đình; giúp người trẻ ý thức tầm quan trọng của việc đào tạo hướng đến sự thật của tình yêu và của việc tặng ban chính mình; và mở rộng hoạt động của mục vụ gia đình, bao gồm cả vợ chồng, con cái, người trẻ, người già và những gia đình trong hoàn cảnh bấp bênh.
Lm Vi Hữu (TGPSG)