Lời khấn dòng cửa ngõ tự do nội tâm
Nhiều người nhìn vào đời tu và nghĩ ngay đến những “giới hạn” như việc không lập gia đình, vâng phục bề trên, sống khó nghèo… Nhưng với người tu sĩ, đó không phải là gông cùm mà là “cánh cửa” mở ra tự do nội tâm.
Khi khấn dòng, tu sĩ không bị ép buộc, nhưng tự nguyện viết đơn xin khấn với ý chí tự do và tâm hồn thanh thản. Chính sự tự nguyện ấy làm cho lời khấn trở nên một lời cam kết yêu thương chứ không phải sự áp đặt. Ở đây, tự do không còn là “muốn làm gì thì làm”, mà là tự do để yêu, để dấn thân và để sống trọn vẹn ơn gọi theo Tin Mừng.
Ba lời khấn con đường biến đổi
Các lời khấn khiết tịnh, khó nghèo, vâng phục (và trong một số hội dòng còn có lời khấn thứ tư nữa như phục vụ người nghèo, bệnh nhân…) không chỉ là những quy định kỷ luật, nhưng là phương thế giúp tu sĩ “lột bỏ” cái tôi, tập trung vào Thiên Chúa và sứ vụ.
- Khấn khiết tịnh: không phải chối bỏ tình yêu, nhưng là mở trái tim ra cho một tình yêu lớn hơn, yêu như Chúa yêu.
- Khấn khó nghèo: không chỉ là không sở hữu, mà là chọn lối sống đơn sơ để gần gũi người nghèo, tự do trước của cải.
- Khấn vâng phục: không phải là lệ thuộc mù quáng, nhưng là chọn lắng nghe và tìm kiếm thánh ý Chúa qua cộng đoàn và bề trên.
Tu sĩ Dòng và Linh mục Triều khác biệt trong căn tính
Chính lời khấn làm nên sự khác biệt căn bản giữa linh mục triều và linh mục dòng.
- Linh mục triều (thuộc giáo phận) chịu trách nhiệm mục vụ trực tiếp trong một giáo phận dưới quyền giám mục; họ hứa độc thân và vâng phục giám mục giáo phận, nhưng không khấn các lời khấn như tu sĩ dòng.
- Tu sĩ dòng dù có chịu chức linh mục hay không, trước tiên vẫn là “tu sĩ” của một hội dòng. Lời khấn đặt họ vào một cộng đoàn, một linh đạo, một sứ vụ đặc thù mà Hội Dòng đảm nhận. Dù được giao nhiệm vụ giám mục hay thậm chí giáo hoàng, căn tính “tu sĩ” vẫn đi theo suốt đời – như người ta thường gọi “Đức Giáo hoàng Dòng Tên” chứ không chỉ đơn thuần “linh mục”. Sự khác biệt này nhấn mạnh: chức thánh là tác vụ, còn đời tu là căn tính đã khấn. Chính căn tính ấy làm nên phong cách sống, mục vụ và cách hiện diện giữa đời.
Lời khấn thách đố nhưng là ơn gọi của tự do
Dĩ nhiên, sống các lời khấn không dễ. Đó là một thách đố lớn với con người thời nay vốn đề cao tự do cá nhân, quyền sở hữu và hưởng thụ. Nhưng chính khi dám “khấn” là tu sĩ dám trao đời mình cho Chúa và Hội Dòng, tìm thấy một niềm vui sâu xa hơn mọi hưởng thụ chóng qua. Tự do không còn là tự do của bản năng, nhưng là tự do để thuộc trọn về Chúa, để “bị Chúa chiếm hữu” trong yêu thương.
Lời khấn dấu chỉ cho thế giới
Trong một xã hội đang khao khát chứng tá, lời khấn của tu sĩ là dấu chỉ sống động cho thấy: con người vẫn có thể chọn lựa trao hiến, vẫn có thể tự do trong sự “từ bỏ”, vẫn có thể hạnh phúc khi “mất” để được nhiều hơn. Đó là nét đẹp và sức mạnh của đời tu: thách đố nhưng đồng thời mở ra một không gian tự do sâu thẳm, nơi Thiên Chúa là cùng đích và anh chị em là sứ vụ.
Ngày 25. 9.2025
Anthony Nguyễn Chân Hồng.OH