LINH ĐẠO NÊN THÁNH DÀNH CHO NGƯỜI TRẺ

Các bạn trẻ thân mến,

Mấy tuần này chúng ta có thể đã nghe đến một bạn thiếu niên rất nổi tiếng trên các phương tiện truyền thông: Carlo Acutis (1991-2006). Nổi tiếng vì Carlo đã được phong thánh vào ngày 07 tháng 9 năm 2025. Là vị thánh rất trẻ, Carlo đã để lại cho Giáo hội nói chung, cho mỗi người trẻ nói riêng, một linh đạo nên thánh giữa thời đại hôm nay.

Mình nghĩ khi nghe hai chữ “nên thánh”, nhiều người trong chúng ta ngại ngùng. Có người thốt lên: “Khó lắm, chuyện đó dành cho các đấng bậc trong Giáo hội, chứ giáo dân thì làm sao?” Có thể lời nhận định này đã đúng trong nhiều thế kỷ trước. Tuy nhiên với trường hợp của Thánh Carlo Acutis, lời nhận xét này lại là một định kiến lỗi thời, không đúng nữa. Nên thánh là quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi người. Đây là chuyện của bạn và tôi. Với ơn gọi nên thánh, hy vọng chúng ta can đảm bước đi trong hành trình thiêng liêng này. Thực vậy, khi viết cho người trẻ, trong Gaudete et Exsultate, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã khẳng định một chân lý then chốt: Ơn gọi nên thánh là phổ quát, dành cho mọi người. Cụ thể hơn ngài viết: “Tất cả các tín hữu, dù trong hoàn cảnh hay bậc sống nào, cũng đều được Chúa kêu gọi, để mỗi người mỗi cách, vươn tới sự thánh thiện trọn hảo như chính Chúa Cha là Đấng trọn lành” (GE số 10). Thánh thiện không phải là đặc quyền của một nhóm nhỏ ưu tú, cũng không phải là “xa xỉ phẩm” của đời sống thiêng liêng. Ta cần nên hoàn thiện như Cha chúng ta là Đấng hoàn thiện (Mt 5,48). Ơn gọi nên thánh khởi đi từ chính Bí tích Thánh tẩy, giúp thánh hóa chúng ta thành con cái Chúa.

Chúng ta thường sợ nên thánh. Sợ vì nghĩ rằng muốn nên thánh phải đạt những điều phi thường, thậm chí tử đạo. Sợ vì thấy mình đầy yếu đuối, tội lỗi. Sợ vì tưởng rằng nên thánh nghĩa là rời xa cuộc đời, thoát tục. Hoặc ngược lại, sợ rằng mình phải cố gắng đến kiệt sức. Những nỗi sợ này có gốc rễ từ cái gọi là “ngộ giáo hiện đại”, coi thánh thiện như một lý thuyết cao siêu, xa rời thực tế xã hội, chỉ dành cho giới tri thức. Mặt khác, có người lại rơi vào chủ nghĩa Pelagiô, cho rằng thánh thiện là thành quả của ý chí thép, của nỗ lực cá nhân, không cần ân sủng. Cả hai thuyết này đều sai lạc, đều giết chết những con người muốn nên thánh. Đức Thánh cha Phanxicô nhắc nhở rằng thánh thiện không phải lý tưởng trừu tượng, cũng không phải công trình tự thân, mà là ân sủng được cộng tác. Con đường nên thánh bắt đầu bằng những bước nhỏ, cụ thể giữa lòng đời.

“Người ảnh hưởng của Thiên Chúa”

Ý tưởng trên đưa chúng ta đến với vị thánh trẻ mới 15 tuổi người Ý, Carlo Acutis. Buổi sáng Chúa nhật ngày 07/9/2025, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã tôn phong hiển thánh, từ đó Acutis đã trở thành vị thánh đầu tiên của thế hệ Gen Y. Báo chí quốc tế gọi Acutis là “người ảnh hưởng của Thiên Chúa”[1]. Nhưng điều làm người ta ngạc nhiên không phải ở tước hiệu, mà ở chỗ Carlo đã sống một đời rất bình dị. Chúng ta sẽ ngạc nhiên với con đường nên thánh của Acutis. Bạn ấy sống hạnh phúc ở trong gia đình, chăm chỉ ở trong trường học, hòa đồng với bạn bè, và hăng hái loan bao Tin mừng trên Internet. Chuỗi hành động này được Carlo dệt bằng một chất keo nguyên chất, đó là chính tình yêu Thánh Thể. Chính nơi Carlo, nỗi sợ nên thánh biến thành niềm vui đơn sơ, dễ dàng và thực tế.

“Thánh Thể là đường cao tốc đưa tôi đến Thiên Đàng”

Nếu để trích một câu nổi tiếng nhất của thánh Acutis, tôi thích câu trên: “Thánh Thể là đường cao tốc đưa tôi đến Thiên Đàng.”[2] Từ ngày rước lễ lần đầu, Acutis không bỏ một Thánh lễ nào, và luôn dành thời gian chầu Thánh Thể. Với Acutis, sự hiện diện của Chúa Giêsu trong Bí tích Thánh Thể sống động đến lạ thường. Đôi khi chúng ta nghĩ Thánh Thể cần một mớ khái niệm thần học trừu tượng để giải thích. Với người bạn của chúng ta, giờ đây Thánh Thể là chính Chúa Giêsu đang hiện diện, vậy thôi. Có lẽ vì kinh nghiệm đơn sơ này, Acutis thường thốt lên rằng: “Đứng trước mặt trời, người ta được rám nắng. Đứng trước Thánh Thể, người ta trở nên thánh!”[3] Đó là lý luận hết sức đơn giản, nhưng lại đầy sức thuyết phục, vì nó xuất phát từ trải nghiệm bản thân và không cần đến những lý giải phức tạp. Bạn có thấy thế không?

Thực ra, Acutis không dành cả ngày bên trong nhà thờ! Là một người dễ mến và sáng tạo, Acutis yêu thích máy tính, và đã tận dụng kỹ năng ấy để xây dựng một triển lãm trực tuyến về các phép lạ Thánh Thể trên toàn thế giới. Website do Acutis thiết kế, với nhiều ngôn ngữ, đã trở thành tài liệu quý giá cho giáo xứ, trường học, và người trẻ khắp nơi. Đây chính là sự sáng tạo độc đáo: thánh hóa không gian mạng. Acutis không bỏ rơi Internet, cũng không thần thánh hóa nó. Acutis coi Internet là khí cụ, còn trung tâm của đời sống chính là Thánh Thể. Đây là nét rất khác giúp Acutis sống thánh thiện. Đây cũng là lời mời gọi của Acutis dành cho giới trẻ Việt Nam: thánh thiện không có nghĩa là rút lui khỏi mạng xã hội, nhưng là biến mạng xã hội thành nơi gieo Tin Mừng, bằng những nội dung sạch, tử tế và đầy hy vọng.

“Mọi người đều được sinh ra như một bản gốc, nhưng nhiều người lại chết như những bản sao”

Acutis còn để lại một câu nói gây ấn tượng trên: “Mọi người đều được sinh ra như một bản gốc, nhưng nhiều người lại chết như những bản sao.”[4] Có thể bạn bật cười vì câu nói ngây ngô này. Thực ra nhiều lần trong chúng ta dễ sao chép “nguyên con” với hy vọng giống như một ai đó. Trong việc nên thánh cũng thế. Không! Mỗi người có con đường riêng để nên thánh. Thánh thiện không phải rập khuôn theo người khác, mà là trung tín với ơn gọi cá vị của mình. Các vị thánh là những mẫu người để chúng ta có thể học hỏi để yêu mến Chúa hơn. Tuy nhiên, các ngài có những hoàn cảnh và điệu kiện sống khác với bạn và tôi. Chúa giúp chúng ta nên thánh trong chính hoàn cảnh và cuộc đời của từng người. Cho phép mình trích lại lời chia sẻ của Đức Giáo hoàng Phanxicô viết cho các bạn trẻ về ý tưởng này:

Carlo đã không bị sập bẫy. Anh thấy rằng nhiều bạn trẻ, mặc dù tỏ ra mình khác với người khác, thực sự cuối cùng rồi cũng giống nhau; khi chạy theo những gì mà những kẻ có thế lực áp đặt cho họ qua những cơ chế của chủ nghĩa tiêu thụ và giải trí. Thế nên họ không phát huy được những ơn huệ mà Chúa đã ban; không cống hiến cho thế giới những tài năng rất riêng tư và độc đáo mà Thiên Chúa ban tặng cho mỗi người. Thế là, Acutis nói: “ai cũng được sinh ra như là bản gốc, nhưng nhiều người lại chết đi như những bản sao”. Đừng để điều này xảy ra với con nhé! (Đức Kitô đang sống, số 106).

Theo ý trên, một số người có thể nhận xét rằng xã hội Việt Nam hôm nay đầy thử thách với áp lực cơm áo gạo tiền, môi trường học tập, làm việc cạnh tranh, mạng xã hội hỗn loạn, tham nhũng và bất công, làm sao nên thánh. Tuy nhiên, chính trong bối cảnh ấy, lời mời gọi nên thánh càng trở nên cấp bách. Văn hóa Việt Nam vốn đề cao Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín. Đây không phải là trở ngại, mà chính là mảnh đất màu mỡ cho Tin mừng bén rễ. Khi người con giữ hiếu thảo với cha mẹ, người công nhân sống nghĩa tình với đồng nghiệp, người buôn bán giữ chữ tín trong giao dịch, thì ánh sáng thánh thiện đã tỏa sáng ngay giữa lòng văn hóa dân tộc. Thánh thiện trong chính văn hóa của mình, bằng ánh sáng Tin mừng.

“Đức Mẹ là người phụ nữ duy nhất trong đời con”

Chúng ta không tự cứu độ, và cũng không tự nên thánh được. Thiên Chúa và Đức Mẹ luôn giúp chúng ta trong hành trình này. Cũng vậy, Carlo xác quyết rằng: “Đức Mẹ là người phụ nữ duy nhất trong đời con.”[5] “Kinh Mân côi là chiếc thang ngắn nhất để lên Thiên Đàng.”[6] Theo đó, Acutis thích lần chuỗi Mân côi. Nhiều bạn trẻ có thể cho việc lần chuỗi là chuyện tẻ nhạt nhỏ nhoi. Vậy nên thánh phải bắt đầu từ đâu? Đức Giáo hoàng Phanxicô gợi ý hãy khởi đầu bằng những việc nhỏ. Với tình yêu lớn lao, mọi việc nhỏ sẽ trở thành vĩ đại. Chẳng hạn một người phụ nữ tự nhủ: “Không, tôi sẽ không nói xấu ai nữa.” Một người mẹ mệt mỏi nhưng vẫn lắng nghe con nói chuyện. Đức Hồng y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận, trong cảnh lao tù, quyết định sống từng giây phút với tình yêu. Ngài đã biến mỗi ngày thành cơ hội làm điều nhỏ bé theo cách vĩ đại. Những hành động nhỏ ấy, khi gắn với tình yêu và ân sủng, chính là thánh thiện. Acutis cũng thế. Bạn ấy không làm những phép lạ lớn lao, nhưng trung thành với những thói quen nhỏ: Thánh lễ, chầu Thánh Thể, xưng tội, việc bác ái, hoặc làm một website tử tế... Bạn và tôi bắt đầu bằng việc nhỏ nào để dâng cho Chúa và Đức Mẹ, ở đây và lúc này?

Tạm kết

Hy vọng bạn và tôi đang muốn nên thánh. Ít là chúng ta muốn sống tốt trước mặt Thiên Chúa và người đời. Đừng quên điều này: nên thánh không phải là hành trình tự lực cánh sinh. Đây phải là hành trình của ân sủng luôn đi trước. Ta cần nỗ lực, nhưng nỗ lực ấy là để cộng tác với ân sủng, chứ không phải để thay thế ân sủng. Theo đó, Acutis thường xuyên xưng tội vì biết mình cần đến lòng thương xót. Acutis hiểu rằng: “Hạnh phúc là ánh nhìn hướng về Thiên Chúa. Buồn phiền là ánh nhìn quay vào chính mình.”[7] Đó là sự khiêm nhường, cũng là chìa khóa của niềm vui. Nên thánh không làm ta buồn sầu; trái lại, thánh thiện gắn liền với niềm vui và hài hước, luôn luôn là như thế.

Mình tóm lại bài trong bốn ý này nhé: Thứ nhất, thánh thiện không mơ hồ, mà là ơn gọi cụ thể, giữa đời thường. Thứ hai, thánh thiện không độc quyền, mà là phổ quát, mỗi người theo cách riêng. Thứ ba, thánh thiện không phải tự sức mình, mà cần ân sủng của Thiên Chúa. Và cuối cùng, thánh thiện không làm ta xa cách xã hội, mà biến ta thành muối men trong lòng xã hội.

Ước gì bạn thánh Carlo Acutis gợi hứng cho người trẻ Việt Nam một con đường nên thánh. Một thiếu niên bình thường, với áo thun và đôi giày thể thao, với máy tính trong tay, đã bước đi trên “con đường Thánh Thể” để tới Thiên Đàng. Nếu Acutis đã làm được, hy vọng chúng ta cũng thế!

Lm. Giuse Phạm Đình Ngọc SJ

____________

[1] God’s Influencer: https://edition.cnn.com/2025/09/07/europe/millennial-saint-carlo-acutis-intl

[2] The Eucharist is my highway to heaven. (https://www.vaticannews.va/en/church/news/2020-10/carlo-acutis-blessed-assisi-eucharist-patron-internet.html)

[3] https://www.vaticannews.va/vi/pope/news/2025-09/thanh-le-phong-thanh-acutis-frassati.html

[4] All people are born as originals but many die as photocopies.

[5] The Virgin Mary is the only woman in my life. (https://ols-sa.org/carlo-acutis)

[6] https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/nhung-cau-noi-tuyet-voi-cua-vi-thanh-the-he-thien-nien-ky-carlo-acutis

[7] Như trên

Nguồn: https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/linh-dao-nen-thanh-danh-cho-nguoi-tre