Những phát hiện này rất quan trọng bởi vì sự hiểu biết hơn về những cá nhân hiếm hoi này - "những người kiểm soát ưu việt" - có thể hỗ trợ cho việc tìm kiếm phương pháp điều trị HIV. Các nhà khoa học tin rằng chưa đến 0,5% người nhiễm HIV là những người kiểm soát ưu việt. Họ có phản ứng miễn dịch mạnh bất thường đối với vi rút và có thể giữ chúng ở dưới mức có thể phát hiện được trong máu. Nhà nghiên cứu, Tiến sĩ Mathias Lichterfeld, Viện Ragon của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, MIT và Harvard, ở Cambridge, Hoa Kỳ, giải thích: Họ có thể duy trì sự ức chế virus một cách tự nhiên trong khi những người khác cần ART hỗ trợ.
ART là liệu pháp kháng retrovirus biến HIV từ bản án tử hình thành một căn bệnh mãn tính có thể kiểm soát được kể từ những năm 1990. Thuốc có thể ức chế HIV trong nhiều năm, nhưng không thể đào thải nó ra khỏi cơ thể. Điều này là do khả năng ẩn náu trong cơ thể của virus. Vật chất di truyền của nó tự tích hợp vào DNA của các tế bào của người bị nhiễm bệnh, nơi nó âm thầm ẩn náu - tạo thành một ổ chứa tiềm ẩn. ART không thể xóa sạch những ổ chứa đó, và nếu ngừng sử dụng thuốc, các tế bào bị nhiễm tiềm ẩn có thể bắt đầu tạo ra các bản sao của HIV một lần nữa.
Những người kiểm soát ưu việt cũng có những ổ chứa HIV tiềm ẩn, nhưng họ có thể kiểm soát virus trong 20 hoặc 30 năm mà không cần dùng thuốc - Tiến sĩ Xu Yu, một trong những nhà nghiên cứu cho biết.
Các nhà khoa học đã sử dụng công nghệ giải trình tự gen được phát triển gần đây để phân tích mẫu máu từ 64 người kiểm soát ưu việt và 41 bệnh nhân điều trị ART. Có một sự khác biệt rõ ràng giữa hai nhóm: Ở những người kiểm soát ưu việt, HIV thường tích hợp vào các phần của bộ gen tế bào trông giống "sa mạc gen". Nói cách khác, vật liệu di truyền của virus được cô lập cách xa các gen mà tế bào máu sử dụng để tạo ra protein – tức là những tế bào bị nhiễm bệnh sẽ ít có khả năng tạo ra các bản sao di truyền của HIV.
Rowena Johnston, phó chủ tịch kiêm giám đốc nghiên cứu của Quỹ nghiên cứu AIDS amfAR, cho biết: Công trình này cho thấy những khác biệt thú vị giữa những người kiểm soát ưu việt và những người khác sống chung với HIV, có thể hỗ trợ các nhà nghiên cứu tìm kiếm phương pháp điều trị HIV. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa hiểu được cơ chế, hoặc tập hợp các cơ chế, khiến những người kiểm soát ưu việt có được kiểu virus tích hợp độc đáo này khiến họ khác biệt với phần lớn những người sống chung với HIV khác.
Các nhà nghiên cứu của Viện Ragon cho rằng đây là sản phẩm của hệ thống miễn dịch: Áp lực liên tục từ phản ứng miễn dịch có thể quét sạch các tế bào có khả năng tạo ra các bản sao của HIV, chỉ để lại những kho dự trữ nhỏ các bộ gen HIV khó kích hoạt lại. Nghiên cứu này đưa ra một kế hoạch chi tiết về một phương pháp “điều trị chức năng" cho HIV.
Một phương pháp điều trị chức năng có nghĩa là virus vẫn bị ức chế mà không cần dùng thuốc, mặc dù nó không bị “biến mất” khỏi cơ thể. Những người kiểm soát ưu việt này cho rằng việc tiêu diệt hoàn toàn virus có thể là không cần thiết. Các nhà khoa học đang nghiên cứu các chiến lược khác nhau để điều trị HIV, bao gồm cả những chiến lược kích hoạt hệ miễn dịch. Nhưng liệu hiện tượng kiểm soát ưu việt, vốn xảy ra tự nhiên, có thể được nhân rộng hay không vẫn còn là một câu hỏi lớn.
Theo các nhà khoa học, ngay cả khi chúng ta hiểu mọi khía cạnh về phản ứng miễn dịch của một người kiểm soát HIV ưu việt, cho đến nay, việc điều chỉnh hệ thống miễn dịch theo ý muốn của chúng ta để chữa khỏi HIV là rất khó khăn.
Một trong những người kiểm soát ưu việt trong nghiên cứu này đã cho thấy một phát hiện đặc biệt hấp dẫn: Các nhà nghiên cứu không phát hiện thấy vật liệu di truyền HIV nào còn nguyên vẹn trong máu của bệnh nhân này, mặc dù đã phân tích hơn 1 tỷ tế bào. Có thể hệ thống miễn dịch của người đó đã tiêu diệt virus.
Tại thời điểm này, trên thế giới chỉ có hai người dương tính với HIV từng được tuyên bố là "khỏi bệnh" - đều sau khi được cấy ghép tế bào gốc để điều trị ung thư. Các tế bào gốc này chứa một đột biến gen hiếm có khả năng bảo vệ chống lại HIV. Và bệnh nhân thứ ba có kết quả tương tự, nhưng không trải qua bất kỳ phương pháp điều trị nào.
Bích Ngọc
(Theo Drug 8/2020)
Nguồn: Suckhoedoisong.vn