Ung thư là gì?
Khi nhắc đến ung thư, nhiều người hay hiểu đơn giản đó là một khối u ác tính hình thành trong cơ thể và phát triển theo nhiều giai đoạn, đến giai đoạn cuối sẽ di căn khiến người bệnh tử vong.
Cơ thể người là do hàng ngàn hàng vạn tế bào tạo thành, tế bào rất nhỏ, phải dùng kính hiển vi mới có thể thấy được. Tế bào cũng có rất nhiều loại, mỗi tế bào có chức năng riêng, tuân thủ quy tắc, tạo thành một xã hội tế bào hòa hợp, đó chính là một cơ thể bình thường. Cơ thể chúng ta luôn tái tạo tế bào để phát triển, để thay thế, chữa trị cho những tế bào đã chết hoặc bị tổn thương. Quá trình này do một bộ gene kiểm soát và khi gene này gặp lỗi sẽ dẫn tới sự phát triển không bình thường của tế bào, nói cách khác là gây ra ung thư. Khối u ác tính thực chất là do một gene trong cơ thể gặp lỗi trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên không phải gene lỗi nào cũng phát triển thành ung thư. Có thể chia sự phát triển bất bình thường này thành 2 loại: u lành tính và u ác tính.
U lành tính là những khối u không xâm lấn vào cơ quan và các mô xung quanh cơ thể bởi vậy không gây ung thư. Những khối u như u nang buồng trứng, u xơ tử cung, u xơ mỡ dưới da, thường là u lành.
Trong khi đó u ác tính, như chúng ta vẫn gọi là ung thư, loại bệnh gây ra sự biến đổi về sinh sản, tăng trưởng và tính năng của tế bào, các tế bào bình thường trở nên bất thường (đột biến) và tăng sinh một cách không kiểm soát. Ban đầu có thể chỉ phát triển giới hạn trong một phạm vi nhất định. Sau nhiều lần nhân lên, các tế bào ung thư hình thành một khối ung thư có khả năng xâm lấn, phá hủy... Nếu những tế bào này không được điều trị hay xử lý sớm, chúng sẽ xâm lấn ra bên ngoài, vào những bộ phận xung quanh trong cơ thể và gây tổn hại cho các mô, đây chính là giai đoạn di căn của khối u.
Ung thư đại tràng (X).
Phân biệt khối u lành tính và khối u ác tính
Khối u lành tính: Phát triển rất lâu, có thể mềm hoặc chắc, phân chia rõ ràng, chủ yếu là có vỏ xơ bao bọc, không lan rộng đến các mô, khu vực khác, thực hiện được việc bóc tách hoặc cắt bỏ, rất ít khi tái phát.
Khối u ác tính: Phát triển tốc độ nhanh, thường là khối rắn, ranh giới xung quanh thường rất mơ hồ, xâm lấn, lây lan sang các mô, bộ phận khác. Có thể thực hiện cắt bỏ nhưng vẫn dễ tái phát trở lại.
Biện pháp giảm nguy cơ ung thư
Để giảm nguy cơ ung thư, mọi người nên co lối sống lành mạnh: Tránh xa tất cả các dạng thuốc lá. Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh. Thường xuyên tham gia hoạt động thể chất. Ăn uống lành mạnh, thực hiện chế độ ăn nhiều rau củ, hoa quả. Hạn chế uống rượu và các đồ uống có cồn khác. Bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời, hạn chế tác động tiêu cực của tia cực tím (UV). Tìm hiểu về tiểu sử, yếu tố di truyền bệnh của gia đình. Thực hiện sàng lọc thường xuyên theo khuyến nghị.
BS. Ngọc Mai