Đột quỵ từ xơ vữa mạch, vì đâu nên nỗi?

Xơ vữa mạch là bệnh gì?

Xơ vữa mạch là sự tích tụ chất béo trong mạch máu. Bệnh diễn biến âm thầm và nặng dần theo tuổi tác. Xơ vữa mạch xuất hiện nhiều hơn ở nam giới và những người có tiền sử mắc bệnh tim mạch. Ngoài ra, một số trường hợp có nguy cơ mắc xơ vữa mạch cao như:

- Nồng độ cholesterol trong máu cao.

- Hút thuốc lá và tiếp xúc với khói thuốc: Do các chất trong khói thuốc lá làm tổn thương mạch máu, tạo điều kiện thuận lợi để tạo thành các mảng xơ vữa.

- Huyết áp cao: Áp lực máu lớn sẽ làm tổn thương niêm mạc mạch máu làm cho chất béo dễ lắng đọng lại.

- Đái tháo đường: Đường huyết cao buộc gan phải chuyển hóa chúng về dạng acid béo, làm tăng mỡ máu

- Béo phì

- Người lười vận động, ít tham gia những hoạt động thể dục thể thao.

Ban đầu, lớp nội mạc của thành mạch có thể bị tổn thương do nguyên nhân nào đó. Tại vị trí bị tổn thương, chất béo, cholesterol, tiểu cầu, mảnh vụn tế bào và canxi bắt đầu lắng đọng trong thành mạch. Sự tích tụ này kích thích tế bào thành mạch tiền hành phân chia và hình thành mô liên kết. Sau đó, các chất béo tiếp tục lắng đọng lại tại vị trí này và mảng xơ vữa ngày càng phát triển.

Từ xơ vữa mạch đến đột quỵ

Tại vị trí bị xơ vữa, mảng bám phát triển khiến đường kính mạch co lại, giảm lưu lượng máu đi qua. Từ đó, giảm lượng oxy cung cấp cho não bộ và có thể gây ra đột quỵ nếu tình trạng này kéo dài, không được cải thiện.

Mặt khác, khi các mảng xơ vữa trở nên dễ vỡ và tách ra khỏi mảng lớn ban đầu là thời điểm chúng gây nguy hiểm cho cơ thể. Khi đó, các cục máu đông hình thành làm cản trở dòng chảy của máu hoặc chúng theo máu di chuyển đến những bộ phận khác trong cơ thể. Nếu những cục máu đông này di chuyển và làm tắc nghẽn mạch máu não sẽ gây hiện tượng đột quỵ.

Có hai dạng đột quỵ do thiếu máu cục bộ thường gặp khi bị xơ vữa mạch đó là:

- Đột quỵ tại vị trí xơ vữa: Trường hợp này là phổ biến nhất, xảy ra khi cục máu đông hình thành trên mảng xơ vữa trong mạch máu não. Kết quả làm giảm hoặc gây gián đoạn dòng máu cung cấp cho các phần não phía sau và gây ra đột quỵ.

- Thuyên tắc não: Xảy ra khi một cục máu đông hoặc mảnh xơ vữa nhỏ tách ra khỏi mảng xơ ban đầu, di chuyển theo dòng máu. Khi đến não, những cục máu đông hay mảng xơ vữa này có thể gây bít tắc và chặn lại dòng chảy của máu, dẫn tới tai biến xảy ra.

Đột quỵ hay tai biến mạch máu não do xơ vữa mạch thường xuất hiện với những triệu chứng với tên viết tắt BE FAST như:

- Balance: Xây xẩm, chóng mặt, mất thăng bằng đột ngột.

- Eye: Mất hoặc giảm thị lực đột ngột ở một hoặc cả hai mắt.

- Face: Méo miệng, gương mặt mất cân đối.

- Arm: Tê yếu tay chân, không thể cùng lúc nâng 2 tay qua đầu, một cánh tay buông thõng xuống.

- Speech: Nói chuyện khó khăn hoặc không hiểu người khác nói gì. Không lặp lại được những câu đơn giản.

- Time: Mỗi giây trôi qua đều có nhiều tế bào chết đi. Do đó, cần tranh thủ thời gian để được cấp cứu kịp thời. 

Khi xuất hiện những triệu chứng kể trên, cần đưa người bệnh đi cấp cứu ngay. Tuy nhiên, kể cả khi đã được cấp cứu kịp thời, người mắc vẫn phải đối mặt với các di chứng sau tai biến cũng như nguy cơ đột quỵ tái phát. Theo giới chuyên gia, biện pháp hiệu quả nhất để đối phó với đột quỵ chính là dự phòng ngăn chặn không cho bệnh xuất hiện.